De vrijmetselarij is een internationale vrijdenkersbeweging die in het begin van de achttiende eeuw in Engeland is ontstaan. Volgens schattingen zijn wereldwijd vijf à zes miljoen mensen bij de vrijmetselarij aangesloten. Wat doen vrijmetselaars precies en hoe heeft de vrijmetselarij zich – in hoofdlijnen – ontwikkeld. Een korte geschiedenis met achtergronden van de vrijmetselarij.

Het begrip ‘vrijmetselarij’, doel en activiteiten

De vrijmetselarij wordt ook wel maçonnerie genoemd. In Engeland worden vrijmetselaars freemasons genoemd. Het begrip ‘vrijmetselarij’ is afkomstig uit het Frans, waar men sprak van frère-maçons, letterlijk: broeder-bouwers. In het Engels werd frère-maçons verbasterd tot freemasonry. Letterlijk: vrije bouwerij, in het Nederlands werd het ‘vrijmetselarij’.

De Franse term ‘broeder-bouwers’ doet het meeste recht aan de doelstellingen van de vrijmetselaars. Doel is het streven naar geestelijke en morele verheffing, onderlinge waardering en wederzijdse hulp. De leden denken vrij na over allerlei onderwerpen (zoals religie of filosofie), spreken elkaar aan als broeders en/of zusters en komen regionaal bijeen in zogeheten vrijmetselaarsloges. Iedereen heeft recht op een vrije meningsuiting en anderen dogma’s opleggen is dan ook not done. Vrijmetselaars werken voor en aan zichzelf, maar streven daarnaast ook naar een lotsverbetering voor alle mensen en hebben in die zin een humanitair karakter. Verder onderzoeken ze het mysterie van het leven en denken ze ongedwongen na over het bestaan van een hogere macht (‘de Oppermeester des Heelals’). Een vrijmetselaarsloge in Nederland, de zogeheten Grootoosten der Nederlanden (ontstaan in 1796), omschrijft ‘de vrijmetselaar’ als volgt:

De vrijmetselaar erkent:

• De hoge waarde van de menselijke persoonlijkheid;

• De gelijkwaardigheid van alle mensen;

• Ieders recht om zelfstandig te zoeken naar waarheid en

• ieders verantwoordelijkheid voor zijn doen en laten.

In de uitgangspunten van de vrijmetselarij zijn de drie kernwaarden van de Verlichting duidelijk herkenbaar: vrijheid (geen dogma’s, vrijdenken), gelijkheid (mensen zijn niet gelijk, maar wel gelijkwaardig) en broederschap (elkaar helpen en streven naar compromissen in plaats van scheiding). Het is dan ook niet toevallig dat de vrijmetselarij vooral in de achttiende eeuw, de eeuw van de Verlichting, sterk groeide.

Wat doen vrijmetselaars in de praktijk? Vrijmetselaars komen bijeen in een loge. De loge is materieel gezien de afgesloten ruimte waar men vergadert en de vrijmetselarij beoefent. De loge wordt soms ook wel aangeduid als ‘werkplaats’ of Bauhütte. Symbolisch kan een loge ook duiden op de gemeenschap van vrijmetselaars of, technisch gezien, op de organisatiestructuur van de vrijmetselarij.

Binnen een vrijmetselaarsloge zijn er minstens drie graden: de leerling, de gezel en de meester. De vergaderingen van de vrijmetselaars zijn besloten en vinden plaats onder geheimhouding. Iemand houdt een lezing cq. voordracht, waarna een voorbije gedachtewisseling volgt. Er kan ook sprake zijn van meerdere rituelen en ceremonies, terwijl de vrijmetselaars doorgaans ook bijzondere kleding dragen, zoals mouwlinten, kraaglinten, ambtspakken of juwelen (afhankelijk van hun functie).

Omdat vrijmetselaars uitgaan van de gelijkwaardigheid van ieder mens, bestaan loges vaak uit een mix aan maatschappelijke en sociale achtergronden. Maar vooral filosofen, leraren, academici, kunstenaars en beoefenaars van vrije beroepen zijn oververtegenwoordigd. Toch bestaan er ook, conform de gilden in de Middeleeuwen en de rederijkerskamers in de vroegmoderne tijd, vrijmetselaarsloges van mensen met hetzelfde beroepen, zoals militaire loges.

De geschiedenis van de broederschap: internationaal en nationaal

Al in de Middeleeuwen bestonden er vrijmetselaars. Het oudst bekende document dat refereert aan vrijdenkers, is de zogenoemde Regius Poem (ook wel Halliwell Manuscript), uit ongeveer het jaar 1390. Dit is een kopie van een eerder werk, dus vrijmetselaars bestonden al vóór 1390. Men neemt vrij algemeen aan dat de eerste loges in Engeland ontstonden in de Middeleeuwen, in de bouwwereld.

Regius Poem (Halliwell Manuscript)

De eerste vrijmetselaarsloge werd op 24 juni 1717 opgericht in Londen in Engeland. Toen ontstond de Grand Lodge of London, waarbinnen vier losse loges zich organiseerden. Hierna verspreidde de vrijmetselarij zich verder over de wereld. Eerst over het Britse Rijk, onder meer Engeland, Wales, Schotland, maar ook in de Verenigde Staten en Britse kolonies. Ook kwam de vrijmetselarij op het vasteland van Europa terecht, beginnend in Frankrijk.

Vrijmetselarij in Nederland

De eerste sporen van vrijmetselaars in Nederland vinden we rond 1730. De eerste vrijmetselaarsloge in Nederland werd op 19 november 1734 opgericht in Den Haag, onder de naam “Loge du Grand-Maître des Provinces Unies et du ressort de la Généralité” opgericht. In 1756 kwamen verschillende loges bij elkaar in Den Haag voor de oprichting van de ‘Groote Loge der Zeven Vereenigde Nederlanden’. In 1817 werd die naam veranderd in ‘Orde van Vrijmetselaren onder het Grootoosten der Nederlanden’. De vrijmetselarij in Nederland geldt als de oudste Nederlandse vereniging met rechtspersoonlijkheid. Al in de jaren 1770 verbreidde de vrijmetselarij zich al behoorlijk in de kolonie Nederlands-Indië.

Momenteel, in 2017, telt de broederschap in Nederland ongeveer 5.500 leden en zijn er 150 loges. Oorspronkelijk was de vrijmetselarij uitsluitend toegankelijk voor mannen. Tegenwoordig bestaan er echter ook enkele gemengde en exclusief vrouwelijke loges.

L'Age d'Or is een erkende en reguliere vrijmetselaarsloge, werkende vanuit het maconniek centrum "Huis van de passer" in Leiden.

Verbinding is de energie die bestaat tussen mensen wanneer zij zich gezien, gehoord en gewaardeerd voelen, kunnen geven en ontvangen zonder oordeel en steun en kracht ontlenen aan de relatie.

Drie elementen zitten er in deze definitie:

1. Gezien, gehoord en gewaardeerd voelen: Verbinding ontstaat alleen als je voelt dat je er écht mag zijn. Als je gezien wordt als mens en niet als functie, of als hulpmiddel of als weerstand. Ik kan pas verbinding voelen met jou als ik weet dat ik er mag zijn mét alles wat jij fijn en leuk vindt én alles wat je misschien lastig of vervelend vindt.

2. Kunnen geven en ontvangen zonder oordeel: Verbinding gaat ook over wederkerigheid. Elkaar ondersteunen en helpen. Dat kan gaan over praktische hulp, maar net zo goed over mentale support. Het belangrijkste element daarbij is dat er geen oordeel is bij wat je geeft of ontvangt. Dat je weliswaar de kinderen van je vriendin opvangt, maar ondertussen denkt: ik heb mijn leven toch een stuk beter georganiseerd dan jij… En is hulp geven zonder oordeel misschien niet zo moeilijk voor je, hoe zit het dan met hulp vragen, zonder dat je een oordeel hebt over jezelf?

3. Steun en kracht ontlenen aan de relatie: Dit is een vertaling van de Engelse termen: ‘sustenance and strength’. Deze woorden kun je ook vertalen als: energie, voeding, opgeladen worden. En dat is wat verbinding in een relatie brengt. Dat je weer even vooruit kunt, omdat je je opgeladen voelt. Soms ziet dat er heel concreet en praktisch uit in de vorm van feitelijke ondersteuning. Maar vaak is dit niet zo tastbaar maar weet je voor jezelf heel goed: ik voel me opgeladen, ik heb er energie van gekregen.

Bron: Brené Brown; onderzoekshoogleraar maatschappelijk werk aan de University of Houston

ZINGEVING

ONTSTRESSEN

Je kunt stress ervaren door de drukte in je dagelijks leven. Dit kunnen privé- of werkomstandigheden zijn. Je lichaam kan ook stress ervaren door de voeding die je binnenkrijgt. Suiker, alcohol, roken, chemische e-nummers, bestrijdingsmiddelen of voeding waar je allergisch of intolerant voor bent zijn voorbeelden van stoffen waarvan je lichaam stress ondervindt.

Het komt vaak voor dat Je intolerant bent voor bepaalde voedingsmiddelen zijn zonder dit zelf door te hebben, maar je lichaam is hierdoor wel in een continue staat van stress.

Wanneer je weet waar bij jou de stress vandaan komt kun je gerichter de oorzaak aanpakken. Gaat het om een bepaalde situatie probeer deze bijvoorbeeld bespreekbaar te maken thuis of op je werk.

Soms kan het lastig zijn om je werksituatie bespreekbaar te maken. Maar bedenk je dat je werkgever er meer aan heeft als je eerlijk en open bent dan dat hij straks een werknemer heeft die thuis zit met een burn-out.

Wanneer je stress te maken heeft met een voortdurende situatie of ingrijpende gebeurtenis of trauma is het wellicht verstandig om hier met een professioneel iemand over te praten.

Als vrijmetselaar kun je juist vanwege het zijn van vrijmetselaar de ritualistiek en symboliek gebruiken om te ontstressen. Door je toe te staan jezelf te zijn, de lat nu eens niet zo hoog te leggen, jezelf ook toestaan even weg te gaan bij die stress triggers die je ervaart. De reis naar het licht, het bouwen aan die (onzichtbare) tempel, waar die van Koning Salamo ons ten voorbeeld strekt, het steunen op je broeders zijn allemaal krachtige middelen om tot ontstressen te komen. Om vervolgens weer terug te keren in de volle maatschappij om jouw aandeel te leveren.

MELDT JE NU AAN!

Kom naar onze Open Avond en onderzoek of vrijmetselarij  voor jou een passende mogelijkheid biedt. Op de eerstvolgende Open Avond zien we je graag komen.  Breng gerust jouw partner mee.

L'Age d'Or heeft 2-keer per jaar een Open Avond. Als je je nu inschrijft wordt je vanzelf geinformeerd over de eerstvolgende gelegenheid.